پلکان
سازه‌ای است که، برای ارتباط دادن دو سطح غیر هم‌سطح در ساختمان یا فضاهای دیگر بکار می‌رود و از اجزای کوچک‌تری به نام پلّه ساخته شده‌است. در حالتی که پلکان در یک فضای بسته ساخته شود به آن راه‌پله گفته میشود.
به پلکانی که به صورت نقاله ای و با نیروی برق حرکت کند پله برقی گفته می شود.
از انواع دیگر پلکان می توان پلکان مارپیچی، پلکان تاشو (درب مخفی) و پلکان هواپیما را نام برد.
به طور معمول پهنای موثر پله ها و پاگرد ها باید حداقل دارای 150 سانتیمتر باشند و از 250 سانتیمتر تجاوز نکنند.
درها نباید پهنای مفید پاگردها را اشغال و محدود کنند و درهای روبه راه پله باید به طرف خروجی باز شوند، همچنین بهتر است نسبت ارتفاع به عمق پاگذار 150 تا 300 میلیمتر باشد.
اجزای پلکان
1- کف پله یا پاگذار : به سطح افقی پله گفته می شود.
(در پله های مسدود کف پله معمولاً نسبت به پیشانی آن حالت پیش آمده دارد تا کف پله از سطح بهتری برخوردار باشد)
2- پیشانی پله : به سطح عمودی پله گفته می شود.
3- نرده پله : جهت ایجاد ایمنی (ارتفاع نرده در حدود 75 الی 80 سانتیمتر پیشنهاد می شود)
4- آبچکان پله
5- پاگرد پله : عرض پاگرد در پله های U شکل دو برابر عرض پله می باشد و طول آن حداقل به اندازه عرض یک پله می باشد بدین صورت پاگرد مستطیلی شکل می شود. در مورد پله های مستقیم عرض پاگرد به اندازه عرض پله و طول آن مساوی N قدم کامل می باشد.
6- سرگیر پله: ارتفاع باز راه پله ها یعنی فضای کف تا سقف را سرگیر پله می نامند.
7- خیز پله : بلندای یک یا چند پله از سطح کف پلکان خیز پله می باشد.
ارتفاع پله:
به طور کلی هر چقدر ارتفاع پله زیادتر باشد تعداد پله مورد نیاز برای عبور از طبقه ای به طبقه دیگر کمتر بوده و در نتیجه قفسه پله یا فضای لازم برای ایجاد پله کمتر است ولی ارتفاع پله کاملاً بستگی به محل استفاده و اشخاص استفاده کننده از آن را دارد. مثلا ارتفاع پله برای طبقات آپارتمان های مسکونی در حدود16 الی 20 سانتیمتر در نظر گرفته می شود زیرا 80 درصد استفاده کنندگان آن در سنینی هستند که به راحتی می توانند از پله پایین و بالا بروند . همچنین ارتفاع پله موتورخانه ها و یا انبار را در حدود 20 الی 25 حتی 50 سانتیمتر در نظر میگیرند زیرا 99 درصد استفاده کنندگان این قسمت از ساختمان را اشخاص جوان تشکیل می دهند و همچنین ارتفاع پله مکان های عمومی مانند ایستگاه راه آهن و یا بیمارستانها و یا ادارات عمومی را در حدود 15 الی 17 سانتیمتر در نظر می گیرند زیرا از این نوع پله ها اجباراً افراد در هر سنی استفاده می کنند.
ارتفاع پله در قصرهای بسیار لوکس و مجلل در حدود 15 سانتیمتر یا کمتر در نظر گرفته می شود.
کف پله
کف پله تابع دو عامل است:
1-طول کف پا
طول کف پای یک آدم معمولی در حدود 30 سانتیمتراست در این صورت برای اینکه عبور و مرور از روی پله آسان باشد کف پله باید در حدود 30 سانتیمتر باشد که با توجه به 2 سانتیمتر دماغه پله جمعاً کف پله در حدود 32 سانتیمتر خواهد شد.
2-طول قدم
طول قدم یک آدم معمولی در حدود 63 تا65 سانتیمتر می باشد برای اینکه بتوان پله ها را پشت سر هم و بدون توقف و به راحتی و با قدم معمولی طی نمود می باید مجموع دوبرابر ارتفاع به علاوه کف پله عددی بین 63 الی 65 سانتیمتر باشد .
اگر تعداد پله هایی که پشت سر هم قراردارند در حدود 8 الی 12 پله باشد کف پله نمی تواند از 32 الی 33 سانتیمتر بیشتر باشد. زیرا اگر کف پله از این مقدار پهن تر باشد استفاده کننده از آن در موقع بالا رفتن ناخوداگاه هر قدم خود را روی پله بعدی قدر عقب تر گذاشته و روی پله هشتم یا نهم پنجه پای او روی لبه پله قرار گرفته و ممکن است تعادل خود را از دست بدهد و به جلو خم شود ولی در مورد پله های جلوی ساختمان که معمولاً تعداد ان در حدود 3 یا 4 پله می باشد می توان از کف پله پهن تر نیز استفاده نمود.
عرض پله
عرض پله به نسبت شدت عبور و مرور متفاوت است. عرض پله ساختمان های عمومی و بزرگ مانند سینماها و تاتر ها که از آن ها برای عبور یکطرفه استفاده می شود برای هر 120 نفر جمعیت یک متر عرض در نظر گرفته می شود که این عرض برای تخلیه جمعیت در حدود 10دقیقه کافی می باشد . حداقل عرض پله ساختمان هایی که زیاد بزرگ نبوده و از روی آن عبور و مرور دو طرفه انجام می شود و در حدود 100 سانتیمتر در نظر گرفته می شود زیرا عرض شانه یک نفر مرد در حدود 60 سانتیمتر است و با توجه به اینکه اگر دو نفر بخواهند از نزدیک یکدیگر عبور نمایند ناخوداگاه قدری شانه خود رابه سمت طرف مقابل کج می نمایند عرض 100 برای دو نفر از کنار یکدیگر کافی می‌باشد ولی برای آپارتمان‌های چندطبقه که شدت رفت‌وآمد زیادتر است عرض پله را در حدود ۱۲۰ سانتیمتر و یا بیشتر در نظر میگیرند. در مورد پله‌های کم رفت‌وآمد مانند پله‌هایی که به بام ختم می‌شوند و از آن‌ها برای برف روبی و یا سرکشی به بام استفاده میشود عرض ۵۵ الی ۶۰ سانتیمتر کافی می‌باشد.
پله های دو گردش و یک پاگرد
متداولترین نوع پله می باشد که با دو گردش و یک پاگرد فاصله دو طبقه را طی می‌کند که یک شکل می‌باشد. مسیر اول با مسیر دوم که هر دو به پاگرد منتهی می‌گردد درست ۱۸۰ درجه اختلاف جهت دارند. تعداد پله در هر گردش در حدود 8 تا 10 پله است.
پله با سه گردش و دو پاگرد این نوع پله بیشتر برای ساختمان‌هایی که فضای در نظر گرفته شده برای پله مربع است و یا اگر بخواهند ساختمان‌هایی که آسانسور دارد پله دور آسانسور بچرخد و یا به عبارت دیگر فضای در نظر گرفته شده برای پله وآسانسور در یک مجموعه باشد این نوع پله اجرا می شود.
پله های بدون پاگرد
این نوع پله که فضای کمتری را اشغال می‌نماید نا مناسب‌ترین نوع پله می‌باشد در این سیستم آن تعداد پله‌هایی که در قسمت‌های مستقیم واقع است مناسب و راحت است ولی عبور و مرور از آن تعداد پله که در قوس قرار داشته و به شکل مثلث است مشکل تر و ناراحت تر می‌باشد. در طرح پله‌های مثلث شکل باید سعی نمود که متوسط کف پله‌ها از ۲۵ سانتیمتر کمتر نباشد.
پله گرد
برای مکان های کم رفت و آمد می باشد و امکان استفده از ان برای کودکان و افراد مسن بسیار مشکل است. در طرح این گونه پله‌ها که معمولاً حول لوله ای به قطر ۱۰ الی ۱۵ سانتی متر می‌چرخد روش کار چنین است که ابتدا دایره متوسط گردش را به تقسیمات مساوی تقسیم نموده آنگاه از مرکز دایره گردش به این نقاط وصل می‌نمایند و این خطوط را ادامه می‌دهند تا محیط دایره خارجی پله را قطع کند. که اصطلاحاً به آن ها پله های اضطراری یا فرار نیز گفته می شود.
پله پیچ
برای مکان هایی می باشد که از نظر معماری دارای اهمیت ویژه بوده و امکان استفاده از آن برای تمامی رده های سنی به مراتب راحت تر از پله گرد است. این گونه پله‌ها که معمولاً در چندین طرح مختلف تولید میشود باتوجه به فضای قرار گیری پله و سلیقه خریدار نوع پله انتخاب میشود .روش کار به دو صورت زیر می باشد 1- مهندس طراح یا معمار با توجه به چیدمان و نوع کاربری طرح اولیه ای آماده و به واحد فنی شرکت ساکا پله پیچ ارائه نموده 2- خریدار تصمیم به اجرای پله پیچ در فضایی از ساختمان ,مغازه یا ویلا نموده که پس از بررسی لازمه و انتخاب شرکت ساکا پله پیچ وبرقراری تماس از طریق سایت یا تماس تلفنی با دپارتمان فروش درخواست خود را ارائه نموده و پس طی مراحل واولیه و ارسال درخواست به دپارتمان فنی این واحد با توجه به دریافت کلیه اطلاعات اولیه و نیز حضور در محل و برداشت های اولیه پس از روشن شدن هدف اجرا چنین پله ای از سوی خریدار اقدام به تهیه تعدادی طرح سه بعدی نموده تا خریدار را جهت تصمیم گیری بهتر در انتخاب نوع پله یاری رسانده.
پله شیشه ای
برای مکان هایی می باشد که از نظر معماری دارای اهمیت ویژه بوده و در عین واحد برای جلوه و نمای بیشتر و همچنین القاء حس راه رفتن در ارتفاع با تناسب به محل استقرار ساخته میشود . این گونه پله‌ها از شیشه های چند جداره و نشکن (لمینت) تولید میشود.
